درباره کتاب های داستانی کودک
انتخاب کتاب مناسب برای کودکان یکی از دغدغه‌های مهم والدین است. قصه‌ها و داستان‌های کودکانه نقش بسیار مهمی در رشد و تربیت فرزندان ما دارند. تجربه‌های آموزندۀ این داستان‌ها به درک بهتر کودکان از خود و پدیده‌های پیرامونشان و نیز درک عمیق‌تر آنها از ارتباط‌های انسانی می‌انجامند. این آثار علاوه بر سرگرم کردن، موجب افزایش تمرکز و خلاقیت کودکان می‌شوند و آنها را با فرهنگ‌های مختلف و مهارت‌های گوناگون برای زندگی آشنا می‌کنند. یکی از نکات مهم در انتخاب کتاب داستان کودک، توجه به تاثیر قصه‌های فانتزی و افسانه‌ها بر روان انسان است. این مقاله، راهنمای خرید کتاب کودک در ایران است.
تقسیم‌بندی کتاب‌های کودک بر مبنای گروه سنی
کانون پرورش فکری کودکان ایران کتاب‌های کودک را بر اساس میزان متن آنها، تعداد تصاویر، سطح مطالب و معیارهایی از این دست به شش گروه تقسیم می‌کند:
- گروه الف: سال‌های پیش از دبستان
- گروه ب: سال‌های آغاز دبستان (پایه‌های اول، دوم و سوم)
- گروه ج: سال‌های پایان دبستان (پایه‌های چهارم، پنجم و ششم)
- گروه د: دوره اول متوسطه (پایه‌های هفتم، هشتم و نهم)
- گروه هـ: دوره دوم متوسطه (پایه‌های دهم، یازدهم و دوازدهم)
این رده‌بندی گام نخست برای انتخاب کتاب مناسب برای کودکان است و به دلیل تفاوت‌های فردی، فرهنگی و مطالعاتی افراد، معیاری صددرصدی محسوب نمی‌شود. همچنین این تقسیم‌بندی قادر به تفکیک کتاب قصه مناسب کودک دو ساله از کتاب کودکان سه ساله نیست.
کتاب‌های آموزنده برای کودکان
کتاب مامان بیا جیش دارم نوشته شکوه قاسم‌نیا یکی از کتاب‌های مهارت‌آموز برای خردسالان است که بسیاری از خانواده‌ها آن را برای کودکان خود تهیه می‌کنند. سری کتاب‌های حواستو جمع کن نوشته فهیمه سیدناصری نیز در هر جلد به مهارتی خاص برای یک گروه سنی مشخص می‌پردازد. همچنین داستان‌های کوتاه کودکانه زیادی درباره خانواده، شجاعت و ادب نوشته شده است که در درک کودکان از این مفاهیم بسیار موثر هستند.
دانستنی‌های علمی
کتاب داستان علمی برای کودکان در تمامی سنین جذاب است. آثاری مثل تاریخ کارتونی کره زمین، موجودات حال‌به‌هم‌زن، چرا و چگونه، دایناسورها و شناخت بدن انسان جزو محبوب‌ترین کتاب‌های علمی برای کودکان هستند. همچنین برخی ناشران مثل انتشارات طلایی با تالیف فرهنگ‌های گوناگون برای کودکان بر غنای این حوزه افزوده‌اند و آثاری بسیار جذاب و آموزنده برای کودکان خلق کرده‌اند.
داستان‌های مصور
هنرمندان تصویرساز با خلاقیت خود به کتاب‌های کودکان ارزشی دوچندان می‌بخشند. کتاب مصور به کودک امکان می‌دهد داستان را با لذت بیشتری دنبال کند و درک عمیق‌تری از معانی آن پیدا کند. موریس سنداک (برنده جایزه آسترید لیندگرن)، کوئنتین بلیک (برنده جایزه هانس کریستیان آندرسن) و پولاک بیسواس (برگزیده بی‌ینال تصویرسازی براتیسلاوا) از مشهورترین تصویرگران دنیا هستند که داستان‌های کودکانه متعددی را با تصاویر خود همراه کرده‌اند.
رمان مناسب کودک
تعدادی از بهترین رمان‌های کودکانه دنیا را نویسندگانی اروپایی و آمریکایی خلق کرده‌اند. شازده کوچولو اثر آنتوان دو سنت اگزوپری، ماتیلدا نوشته رولد دال و ماجراهای معمایی و کارآگاهی گوناگون از نویسندگان متعدد جزو رمان‌های کودکانه طولانی مناسب کودکان هستند. همچنین مجموعه‌های ادامه‌داری مثل جودی دمدمی و متن‌های خلاصه‌شده آثار نویسندگان کلاسیک مثل چارلز دیکنز و مارک تواین در این دسته می‌گنجند.
بهترین ها و پرفروش‌ترین های داستان کودک
بهترین انتشارات کتاب کودک
برای معرفی ناشران برتر کتاب کودک باید سراغ بهترین کتاب‌های کودکان در سال‌های اخیر رفت. کانون پرورش فکری شاید شناخته‌شده‌ترین ناشر کتاب‌های کودک در ایران باشد. این کانون در سال 1344 تاسیس شد و پس از انقلاب با نظارت وزارت آموزش و پرورش به فعالیت خود ادامه داد. انتشارات قدیانی که آثار کودکانه خود را با عنوان کتاب‌های بنفشه به بازار عرضه می‌کند از دیگر ناشران برگزیده کشور در این حوزه است. یکی از ناشران معتبری که با تمرکز بر آموزش مهارت‌های زندگی به کودکان آثاری بسیار ارزشمند منتشر کرده انتشارات نردبان است که زیرمجموعه‌ای از انتشارات فنی ایران محسوب می‌شود.
انتشارات هوپا در سال‌های اخیر به یکی از محبوب‌ترین ناشران تخصصی کودک تبدیل شده است و برای گروه‌های سنی مختلف آثاری بسیار جذاب با قیمتی مناسب به بازار عرضه می‌کند. نشر افق (کتاب‌های فندق) نیز با همکاری نویسندگان کودک ایرانی و ترجمه آثار کلاسیک کودکان از سراسر دنیا به یکی از ناشران معتبر این حوزه تبدیل شده است. کتاب‌های می‌می‌نی و جودی نمونه‌هایی از آنها هستند. انتشارات پرتقال نیز توانسته است با در پیش گرفتن رویکردی متفاوت در انتخاب کتاب داستان کودک، مخاطبان فراوانی را جذب کند.
از دیگر ناشران کودک می‌توان به این اسامی نیز اشاره کرد: قاصدک، مهرسا، طلایی، چیستا، امیرکبیر، موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان، تاک، سروش، پیدایش، شباویز، علمی و فرهنگی، چرخ فلک، مدرسه، کتاب مریم (کتاب‌های کودک نشر مرکز)، کتاب ونوشه (کتاب‌های کودکان نشر چشمه)، میچکا، آفرینگان، نظر و بسیاری دیگر.
بهترین کتاب برای کلاس اولی‌ها
مطالعه کتاب نقش بسیار موثری در یادگیری خواندن و نوشتن کودکان دارد. قصه‌ها بهترین کتاب‌های روان‌خوانی برای اول دبستان محسوب می‌شوند. این آثار همچنین دایره لغات کودکان را افزایش می‌دهند و آنها را برای گذراندن موفق کلاس اول ابتدایی آماده می‌کنند. داستان‌های خیلی کوتاه کودکانه برای علاقه‌مند کردن فرزندانمان به مطالعه بسیار مفید هستند و در موفقیت تحصیلی آنها نقشی موثر ایفا می‌کنند. آثاری مثل موش کتابخانه، این کتاب عکس ندارد، اولین روز مدرسه، خرس کوچولوی قطبی و خرگوش شجاع و خودم می‌خوانم جزو مناسب‌ترین کتاب‌های داستان برای کلاس اولی‌ها محسوب می‌شوند.
بهترین کتاب‌های کودک ایرانی
نویسندگان ایرانی همواره توجه ویژه‌ای به داستان‌های کودکانه داشته‌اند و تعدادی از بهترین کتاب‌های کودک را در دوره معاصر خلق کرده‌اند. ماهی سیاه کوچولو اثر جاودان صمد بهرنگی از بهترین نمونه‌های آن است. هوشنگ مرادی کرمانی، علی اشرف درویشیان، احمد شاملو و احمد اکبرپور نیز آثاری ماندگار برای کودکان خلق کرده‌اند. همچنین باید به تصویرسازی‌های فوق‌العاده فرشید مثقالی و محمدعلی بنی‌اسدی برای بسیاری از این قصه‌ها اشاره کرد که نقشی ماندگار از خود به یاد گذاشته‌اند.
از سوی دیگر، برخی نویسندگان با پژوهش در ادبیات فولکلور ایران یا گردآوری افسانه‌ها و بازنویسی حکایت‌های کهن خدمت بزرگی به فرهنگ ایران کرده‌اند. مجموعه قصه‌های خوب برای بچه‌های خوب تالیف مهدی آذر یزدی و مجموعه لالایی‌ها با گردآوری مصطفی رحمان‌دوست از این جمله‌اند. کتاب قصه‌های قدیمی کودکان مانند مهمان‌های ناخوانده اثر فریده فرجام و کتاب قصه‌های حسنی نیز در دوره‌های مختلف همواره مورد توجه بوده‌اند.
پرفروش‌ترین کتاب‌های کودک جهان
بیشتر افسانه‌ها و قصه‌های مهم کودکانه دنیا به زبان فارسی ترجمه و در ایران منتشر شده‌اند. گردآوری برادران گریم از داستان‌های فولکلور آلمانی نظیر شنل قرمزی، سفید برفی و سیندرلا و نیز آثار نویسنده دانمارکی هانس کریستیان آندرسن نظیر دخترک کبریت‌فروش، جوجه اردک زشت و لباس جدید پادشاه از این جمله‌اند.
آثار مشهور نویسندگان جدیدی مثل رولد دال نظیر چارلی و کارخانه شکلات‌سازی و آقای روباه شگفت‌انگیز و نیز کتاب‌های شل سیلوراستاین مانند لافکادیو و من و دوست غولم نیز به قلم مترجمانی خبره به فارسی برگردانده شده‌اند. پرفروش‌ترین کتاب‌های کودک جهان در دوران معاصر نیز به زبان فارسی ترجمه شده‌اند و با استقبال فوق‌العاده‌ای در ایران مواجه گشته‌اند. مجموعه‌های دنباله‌داری مثل فسقلی‌ها، رامونا و پی‌پی جوراب‌بلند نمونه‌هایی از این آثار هستند.
بهترین کتاب‌های مخصوص کودکان
کارشناسان کتاب کودک در ایران فهرست‌هایی را به صورت سالانه یا فصلی منتشر می‌کنند که راهنمای بسیار خوبی برای خرید کتاب داستان کودک هستند. «لاک‌پشت پرنده» یکی از معتبرترین فهرست‌های کتاب کودکان است که پژوهشنامه ادبیات کودک و نوجوان با همکاری موسسه شهر کتاب آن را در پایان هر فصل منتشر می‌کند. موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان (هدهد)، شورای کتاب کودک (کتابک) و کانون پرورش فکری نیز فهرستی از برترین کتاب‌های ادبیات کودک را در سال‌های اخیر تهیه کرده‌اند.
پرسش و پاسخ
مطمئن‌ترین سایت خرید آنلاین کتاب کودک کدام است؟
فروشگاه اینترنتی کتاب مای بوک مجموعه‌ای از برترین کتاب‌های کودکانه را از معتبرترین ناشران کشور گردآوری کرده و امکان ارسال رایگان آنها به سراسر کشور را فراهم نموده است.
چگونه برای کودکان کتاب مناسب انتخاب کنیم؟
کارشناسان کتاب کودک، با بررسی تخصصی آثار منتشرشده، هر ساله فهرستی از بهترین کتاب‌های کودکان را تدوین می‌کنند که راهنمای بسیار مناسبی برای انتخاب کتاب‌های کودکانه است. فهرست لاک‌پشت پرنده یکی از معتبرترین این لیست‌ها است که در پایان هر فصل منتشر می‌شود.
برای انتخاب کتاب خوب برای کودک باید به چه چیزهایی توجه کرد؟
گروه سنی، ویژگی‌های فرهنگی، تعداد صفحات کتاب، محتوای داستان و جذابیت جلد و تصویرها از نکاتی هستند که باید توجه ویژه‌ای به آنها داشت.
محبوب‌ترین ناشر کتاب کودکان در ایران کدام است؟
انتشارات کانون پرورش فکری، هوپا، بنفشه، فندق و پرتقال تعدادی از بهترین و پرفروش‌ترین کتاب‌های کودکانه را در سال‌های اخیر منتشر کرده‌اند. همکاری با نویسندگان، مترجمان و تصویرگران خوب ایرانی دلیل اصلی محبوبیت این ناشران است.
