
بیست گفتار : عدالت از نظر علی علیه السلام-مبانی اولیه حقوق از نظر اسلام-شداید و گرفتاری ها-فواید و آثار ایمان-نظر دین

آیت الله مرتضی مطهری
مرتضی مطهری فریمانی (1298 ـ 1358ش) مشهور به شهید مطهری یا استاد مطهری، اسلامشناس و متفکر برجسته شیعه بود. ایشان از افراد تأثیرگذار و از رهبران فکری انقلاب اسلامی ایران به شمار میرود. وی ریاست شورای انقلاب را تا روز شهادت بر عهده داشت. تأثیر فکری شهید مطهری بر مبانی نظری انقلاب اسلامی چنان عمیق بود که رهبر معظّم انقلاب حفظه الله در این باره چنین بیان داشتهاند: «آثار او (شهید مطهری) از مبانی فکری نظام جمهوری اسلامی ایران است.»شهید مطهری به طور مشخص از سه شخصیت بنابر گفتههای خودش بسیار تأثیر گرفته بود، مرحوم امام خمینی، علامه طباطبایی و میرزا علی آقا شیرازی (که از ایشان با عنوان عالم ربّانی و نهجالبلاغهی مجسم یاد میکند) رضوان الله علیهم اجمعین.مرحوم امام رضوان الله علیه که از شهید مطهری به عنوان «پارهی تن» و «حاصل عمر» خودشان تعبیر میکنند، ضمن تأکید بر جامعیت علمی شهید مطهری چنین بیان میدارند: «من کسی، دیگری را سراغ ندارم که بتوانم بگویم بیاستثنا آثارش خوب است. ایشان بیاستثنا آثارش خوب است، انسانساز است.»علامه طباطبایی نیز در خصوص این شاگرد مبرّز خود چنین بیان داشتهاند: «ایشان افزون بر برخورداری از تقوا و انسانیت و جهات اخلاقی، بهرهمند از هوشی فوق العاده بود و هر حرفی که در حضور او گفته میشد ضایع نمیشد و هدر نمیرفت.»مبارزه با التقاط، ارائه تصویری روشن از اسلام ناب، مبارزه با الحاد و مادیگرایی، پاسخ به شبهات دینی برخی از مهمترین مضامین آثار شهید مطهری در کنار مباحث اخلاقی و فقهی و فلسفی ایشان است که به شکلی قابل فهم برای عمومی ارائه شده و همچنان بسیار پرمخاطب است.از شهید مطهری هم در خصوص سنگینترین مباحث فلسفی آثار فاخری به جای مانده، هم برای نوجوانان داستان راستان، که نشان از وسعت نظر و دغدغهی بسیار این شهید عزیز و متفکر کمنظیر برای تمام اقشار جامعه است.برخی از مهمترین آثار شهید مطهری عبارتند از:مقدمهای بر جهانبینی توحیدی (از معدود آثار قلمی استاد مطهری که پیادهسازی شدهی سخنرانی نیست بلکه استاد خود نگارش آن را برعهده گرفتهاند و مبناییترین مباحث اعتقادی نظیر مسئله ایمان و انسانشناسی از منظر قرآن کریم و اصول دین را در آن به بحث عقلی و نقلی گذاشتهاند، آن هم به زبانی بسیار روان و شیوا)جاذبه و دافعهی علی (ع) (از مهمترین آثار شهید مطهری در بحث سیره و سبکزندگی مؤمنین در عرصهی اجتماعی و سیاسی است، برگرفته از سیرهی سیاسی و حکومتی و اجتماعی امیر مؤمنان علی علیهالسلام)آزادی معنوی (از بهترین کتابها برای هر کس که میخواهد در مسیر معنویت گامهای آغازین را بردارد، آشنایی مقدماتی و البته دقیق و عمیق با مفاهیم اخلاقی و حتی عرفانی ناب شیعی)سیری در نهج البلاغه (با وجود گذشت بیش از 50 سال از ارائهی مباحث، این اثر همچنان از بهترین آثار برای آشنایی علاقهمندان با نهجالبلاغه و ابعاد مختلف آن است)عدل الهی (پاسخ به برخی از عمیقترین پرسشها در مباحثی نظیر جبر و اختیار، حسن و قبح ذاتی، نسبت عدل با توحید و پاسخ به برخی شبهاتی که در مسئله عدل الهی به وجود میآید، نظیر وجود شرور و تبعیضها و شفاعت و...)مسئله حجاب (بیان فلسفه حجاب در اسلام و پاسخ به شبهات در این خصوص) نظام حقوق زن در اسلام (پاسخ به شبهاتی در خصوص نظام حقوقی و فقهی اسلام در خصوص بانوان)داستان راستان (حکایتهایی اخلاقی برگرفته از منابع معتبر برای نوجوانان)مجموعهی پنج جلدی اصول فلسفه و روش رئالیسم (شرح و تقریر برخی از مباحث فلسفی مهمی که علامه طباطبایی بیان کردهاند)حکمتها و اندرزها (حکایتهای معتبر در راستای تبیین ابعاد سبکزندگی اسلامی و تصحیحکنندهی بسیاری از باورهای نادرست)خدمات متقابل اسلام و ایران (این کتاب از آثار ابتکاری و در نوع خود از شاهکارهای استاد مطهری محسوب میشود؛ خط بطلانی است مستند، بر ادعای اسلام آوردن اجباری ایرانیان و مسلمان ماندن اجباری ایشان؛ استاد در این اثر مستند و مستدل بیان میدارد که اسلام چه خدماتی به ایرانیان ارائه کرد که با دل و جانشان آمیخته شد و ایرانیان چه خدماتی برای اعتلای اسلام ارائه کردهاند)